Ubos (Spondias mombin)

Spondias mombinUbos

Część botanicznoetno-farmakologiczna

(zróżnicowana odpowiedź farmakologicznana leki stosowane podróżnymi szerokościami geograficznymi)

Rodzaj: Spondias

Gatunek: mombin

Rodzina: Anacardiacee (nanerczowate)

Używane nazwy zwyczajowe rośliny: Ubos, taperebà, cajà, cajà-mirim.

Opis botaniczny:

Ubos 1Okazałe drzewo (z rodziny Anacardiacee – nanerczowatych) sięgające 20-25 m wysokości. W Amazonii występuje pod nazwą cajazeiro lub caja, a jego owalne, gładkie owoce w kolorze żółto-pomarańczowym znajdują szerokie zastosowanie, między innymi do produkcji wina. Drzewo liściaste z gatunku poligamicznych, o wysokości od 10 do 40 m i średnicy od 0.5 do 2 m; szeroka kulista korona, obfite boczne rozgałęzienia; proste, cylindryczne łodygi z wydatnymi ogonkami liści; gruba zewnętrzna kora, szorstka, popękana, z licznymi, wyraźnie zaznaczonymi kolczastymi gałęziami w kolorze ciemnobrązowej cegły; wewnętrzna warstwa kory ma barwę od jasnozłotej do bladoróżowej, szybko utleniającą się na kolor czerwonawy; skąpo wypływająca żywica jest bezbarwna i przezroczysta; złożone liście, rozmieszczone naprzemiennie, bez przylistków; stożkowo zwężające się łodygi, długości od 30 do 70 cm, są pokryte meszkiem u Ubos 4nasady i posiadają od 3 do 17 par listków o błoniastych, papirusowych blaszkach, na wpół przeciwległych lub naprzeciwległych, o eliptycznym lub podłużnym kształcie, o długości od 4 do 11 cm oraz szerokości od 2 do 5 cm, wydłużone o spiczastym wierzchołku i asymetrycznej podstawie, ściętej i klinowej, o pełnych obrzeżach, nagich lub słabo skórzastych, w kolorze ciemnozielonym, zaś spodnia strona w kolorze jasnozielonym; skrajna długość wiechy kwiatostanu od 20 do 40 cm. Liczne kwiaty poligamiczne, pentameryczne; kielich 5-dzielny w kolorze zielonym; korona kwiatu zbudowana z 5 luźnych płatków w kolorze kremowym; pręcik posiada od 8 do 10 rozpierzchłych szypułek w kolorze żółtym; słupkowie z zalążnią przekracza od 4 do 5 szyjek słupka kwiatu; owoc stanowi jajowaty lub elipsoidalny pestkowiec o szerokości od 2.5 do 4 cm, a nawet od 5 do 7 cm w przypadku szczególnych ekotypów, o średnicy zawierającej się w przedziale od 2.5 do 3 cm; owocnia zewnętrzna (exocarp) soczewkowata, cienka, w kolorze żółtka, maksymalnie pomarańczowym lub żółtym; skorupa (endokarp) znacznych rozmiarów, od 2 do 2.5 cm szerokości, twarda, silnie zdrewniała, włóknista i prążkowana, zawiera od 3 do 10 małych nasion z wypustkami, o długości 3 mm i szerokości 1.5 mm.

Wykorzystywane części rośliny: kora.

Część fitochemiczna

Skład chemiczny: zawiera taniny (elagitaniny: geranina i galloilgeraniina), proantocyjanidyny, karatenoidy, flawonoidy, (rutyna, kwercetyna), saponiny kwasu ursanowego, olejek eteryczny pozyskiwany z liści zawiera przede wszystkim seskwiterpeny, ze szczególnym uwzględnieniem beta-kariofilenu. Owoc jest bogaty w witaminę C. Zarówno z owocu, jak i z liści udało się wyizolować pochodną kwasu nanerczowego/anacardic (kwasy alkenosalicylowe) oraz estry kawowo-olejowe i kwas chlorogeniczny.

Spondias mombin – Ubos

Część medyczno-terapeutyczna

Tradycyjne zastosowanie: aromatyczna kora jest wykorzystywana jako środek ściągający, wymiotny, przeciwdziałający krwawieniom, zaś z kwiatów i liści wytwarza się herbatę stosowaną w przypadkach bólów żołądka i mięśni, gorączki i zaburzeń wzroku. Wykazuje działanie pobudzające układ odpornościowy. Wywar z owoców, stosowany zewnętrznie, miejscowo, w Peru znajduje zastosowanie jako środek gojący. Posiada działanie przeciwskurczowe, przeciwwymiotne, przeciwbiegunkowe, antyseptyczne, przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwwrzodowe, hemostatyczne, antyseptyczne, gojące i antykoncepcyjne. Znajduje zastosowanie w leczeniu róży, posiada działanie przeciwskurczowe, wymiotne, przeciwdziała czerwonce, rzeżączce, hemoroidom, biegunce, infekcjom pochwy, chorobom żołądkowym; znajduje ponadto zastosowanie w chorobach skórnych, przeciwdziała astmie, jest stosowany w bólach gastrycznych, przeciwdziała rumieniowi, obrzękom, zapaleniom krtani, łuszczycy, bólom i nadmiernie obfitym krwawieniom menstruacyjnym; stosowany na rany, owrzodzenia jelitowe, krwotoki, ukąszenia węży; środek antyseptyczny, stosowany w zaćmie, jako środek gojący, przeciw upławom, jako antyseptyk pochwowy; stosowany w leczeniu leiszmanioza lub uta, wysypek, gruźlicy.

Zastosowania według zaleceń IPIFA: nowotwór przewodu pokarmowego.

Komentowanie jest wyłączone.